Cúng
ông Công ông Táo là một tục lệ lâu đời của người Việt Nam. Hằng năm, cứ đến
ngày 23 tháng Chạp, người người nhà nhà lại chuẩn bị những mâm cỗ tươm tất cùng
các loại vàng mã, giấy tiền và đặc biệt là cá chép vàng để tiễn ông Công ông
Táo về trời. Vậy, nguồn gốc tục lệ cúng ông Táo và ý nghĩa ngày ông Công ông
Táo là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Lễ cúng ông Công ông
Táo
Lễ
cúng ông Công ông Táo là một trong những lễ cúng quan trọng trong dịp trước Tết
Nguyên Đán. Tuy nhiên, hiện nay, vẫn có nhiều người còn chưa hiểu rõ về nguồn
gốc cũng như ý nghĩa của phong tục lâu đời này. Theo sự tích dân gian Việt Nam,
hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, Táo Quân sẽ cưỡi cá chép bay về trời để trình
báo mọi việc lớn nhỏ xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Cho đến đêm Giao
thừa, Táo Quân sẽ quay về hạ giới để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa của
các gia đình.
Táo
Quân có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung
Quốc nhưng được người Việt cổ chuyển hóa thành sự tích Táo Quân bao gồm 3 vị là
thần Đất, thần Nhà, thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo
Quân hoặc ông Táo.
Nguồn gốc tục lệ cúng
ông Táo
Truyện
xưa kể rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với
nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện xô xát
dằn vặt vợ.
Một
hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi.
Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau,
hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân
hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa, Cao day dứt và nhớ Thị Nhi quay quắt liền lên đường
tìm kiếm vợ.
Ngày
này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường.
Cuối cùng, may cho Cao, tình cờ tìm xin ăn đúng nhà của Nhi đúng lúc Phạm Lang
đi vắng. Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng mời vào
nhà, nấu cơm mời Cao. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Nhi sợ chồng nghi oan nên
giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng
may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy,
Nhi lao mình vào định cứu Cao ra. Thấy Nhi nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương
vợ cũng nhảy theo khiến cả ba đều chết trong đám lửa. Ngọc Hoàng cảm động trước
tình nghĩa của 3 người nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo
Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người
chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi
việc chợ búa.
Người
ta quan niệm một năm mở đầu bằng Tết Nguyên Đán và kết thúc bằng Tết ông Táo
vào 23 tháng Chạp. Vì vậy, để được Táo Quân phù trợ, vào ngày này, người ta
thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu trời rất long trọng. Đến đêm 30 tháng
Chạp, ông Táo trở về cùng gia đình bước vào năm mới. Như vậy, hệ thống lễ Tết
làm thành một chu trình khép kín, âm dương chuyển hóa cho nhau.
Người
xưa cũng cho rằng, sau khi nghe Táo Quân bẩm báo, Ngọc Hoàng sẽ căn cứ vào đó
để định đoạt, có thể khen thưởng hoặc quở phạt gia chủ. Vì thế, vào ngày 23
tháng Chạp, trước khi Táo quân lên thiên đình, người ta thực hiện nghi lễ cúng
ông Táo để các ông “nói tốt“ cho nhà mình, giúp năm tiếp theo được ban cho tài
lộc, bình an. Không những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, sự hiện
diện của các vị Táo Quân trong mỗi căn nhà còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ
vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong gia đình.
Tục lệ cúng ông Táo là một nét văn hóa đẹp, mang nhiều nét tâm linh, hướng
tới bình an của người Việt Nam. Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã hiểu hơn
về nguồn gốc, ý nghĩa của phong tục lâu đời này, qua đó chuẩn bị một lễ cúng Tết
ông Công thật chỉn chu, tươm tất cho gia đình mình.
#tratamlan #nhthang