Tìm hiểu về thành ngữ Dĩ hòa vi quý

 Tìm hiểu về thành ngữ Dĩ hòa vi quý

“Dĩ hòa vi quý” là nguyên tắc đạo đức thực tiễn được các nhà Nho đề xướng. “Dĩ hòa vi quý” trong tiếng Trung là “以和為貴/ yǐ hé wéi guì/”, khái niệm“和為貴” được nêu ra trong thiên 1-Học nhi của cuốn “Luận ngữ”, cuốn sách sưu tập ghi chép lại những lời dạy của Khổng Tử (người sáng lập gia nhà Nho) và những lời nói của người đương thời: “禮之用, 和為貴/ lǐ zhī yòng , hé wéi guì/”: Lễ chi dụng, hòa vi quý, có nghĩa là Sử dụng lễ nghĩa thì hòa là quý.

Tìm hiểu về thành ngữ Dĩ hòa vi quý

“Dĩ hòa vi quý” là nguyên tắc đạo đức thực tiễn được các nhà Nho đề xướng. “Dĩ hòa vi quý” trong tiếng Trung là “以和為貴/ yǐ hé wéi guì/”, khái niệm“和為貴” được nêu ra trong thiên 1-Học nhi của cuốn “Luận ngữ”, cuốn sách sưu tập ghi chép lại những lời dạy của Khổng Tử (người sáng lập gia nhà Nho) và những lời nói của người đương thời: “禮之用, 和為貴/ lǐ zhī yòng , hé wéi guì/”: Lễ chi dụng, hòa vi quý, có nghĩa là Sử dụng lễ nghĩa thì hòa là quý.

以和為貴 có nghĩa là phàm chuyện gì cũng lấy chữ “hòa” làm mục đích cao nhất, lấy chữ “hòa” làm nguyên tắc đối nhân xữ thế, lấy “hòa” làm thái độ sống, chuẩn mực sống. “和-Hòa” ở đây là 和好/ hé hǎo/: hòa hảo, hòa hợp, 和諧/ hé xié/: hài hòa, 和氣/ hé qì/: hòa khí

Chúng ta hãy cùng nhau phân tích rõ hơn nhé:

- Đầu tiên, chữ 以-DĨ ở đây có nghĩa là lấy.

- Chữ 和-HÒA mang nghĩa hòa hợp, hòa nhã, hài hòa

- Chữ 為-VI ở đây có nghĩa là làm

- Chữ 貴-QUÝ ở đây có thể hiểu là thứ quý giá, được coi trọng, xem trọng.

Cấu trúc chính trong thành ngữ này là 以。。。為 (lấy cái gì làm cái gì), một trong những cấu trúc xuất hiện khá phổ biến trong tiếng Trung. Ví dụ: 以退為進／yǐ tuì wéi jìn／: lấy lùi làm tiến, 以誠為金/ yǐ chéng wéi jīn/: lấy chữ tín là vàng, 以民為主/ yǐ mín wéi zhǔ/: lấy dân làm chủ, do dân làm chủ, 以農業為主/ yǐ nóng yè wéi zhǔ/: lấy nông nhiệp làm trọng tâm, 以發展經濟為中心/ yǐ fā zhǎn jīng jì wéi zhōng xīn/: lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.

• Một số ví dụ sử dụng “dĩ hòa vi quý”:

- 人以和為貴, 物以稀為貴/rén yǐ hé wéi guì , wù yǐ xī wéi guì/: Người lấy chữ “hòa” làm cái quý, vật quý ở cái hiếm.

- 與人相處要以和為貴, 不要過於計較個人的利益得失。

/yǔ rén xiāng chǔ yào yǐ hé wéi guì , bù yào guò yú jì jiào gè rén de lì yì dé shī/

Sống với nhau cần xem trọng chữ hòa, đừng nên quá so đo tính toán lợi ích, được, mất.

- 我通常是勸告雙方以和為貴, 沒有必要爭吵,大家到底是鄰居嘛。

/wǒ tōng cháng shì quàn gào shuāng fāng yǐ hé wéi guì , méi yǒu bì yào zhēng chǎo , dà jiā dào dǐ shì lín jū ma/

Tôi thường khuyên hai bên dĩ hòa vi quý, không cần thiết phải tranh cãi lẫn nhau, dù gì mọi người cũng là hàng xốm với nhau mà 。

- 鄰里之間以和為貴, 怎能為了孩子打架這點小事而損害雙方的情感呢？

/lín lǐ zhī jiān yǐ hé wéi guì , zěn néng wèi le hái zǐ dǎ jià zhè diǎn xiǎo shì ér sǔn hài shuāng fāng de qíng gǎn ne/

Giữ hàng xốm với nhau dĩ hòa vi quý, sao có thể vì một chuyện nhỏ nhặt lũ trẻ con đánh nhau mà làm tổn hại tến tình cảm hai bên chứ？

- 萬事以和為貴, 退一步海闊天空。

/wàn shì yǐ hé wéi guì , tuì yī bù hǎi kuò tiān kōng/

Vạn sự dĩ hòa vi quý, lùi một bước biển rộng trời cao.